Przez kucanie do zdrowia – ćwiczenia ze skarbnicy terapii biegunowej

Terapia biegunowa („polarity therapy”), opracowana w połowie XX wieku przez lekarza medycyny naturalnej Randolfa Stone’a, jest jedną z metod terapeutycznych medycyny alternatywnej. Łączy ona w jeden system szereg holistycznych metod terapii wywodzących się głównie z indyjskiej ajurwedy i tradycyjnej medycyny chińskiej. Określenie „biegunowa” („polarity”) pochodzi stąd, że każdemu obszarowi ciała przypisana jest dodatnia, negatywna lub neutralna energia. W zdrowym ciele istnieje równowaga bioelektryczna i bioenergetyczna, powodująca swobodny przepływ strumieni energii życiowej o natężeniu właściwym dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Blokady tego swobodnego przepływu energii, pojawiające się w organizmie na skutek różnych przyczyn, wewnętrznych i zewnętrznych, są uważane za prawdziwe źródła wszelkich chorób, których trwałe zwalczenie wymaga przywrócenia równowagi przepływu energii życiowej i właściwej biegunowości.

Poznając założenia i metody terapii biegunowej, warto umieścić ją nie tylko w kontekście stanu wiedzy w okresie, w jakim została opracowana, ale przede wszystkim w świetle historii życia i zainteresowań dr. Stone’a. Od najmłodszych lat interesowały go filozofie i religie, doktoryzował się w osteopatii, chiropraktyce i naturopatii, a coraz bardziej zdając sobie sprawę z ograniczeń zachodniej medycyny, rozpoczął intensywne, trwające całe życie, studia nie-zachodnich filozofii, prądów ezoterycznych i związanych z nimi praktyk medycznych. Zaangażował się m.in. w działalność Towarzystwa Teozoficznego, grup sufickich, stowarzyszeń wolnomularskich, Różokrzyżowców, studiował m.in. dzieła Rudolfa Steinera, Manly Hall’a, spędził też wiele lat w Indiach.

“Zdrowie nie jest tylko tym co cielesne. Jest to naturalna ekspresja ciała, umysłu i duszy, gdy są one w rytmie z Jednym Życiem. Prawdziwym zdrowiem jest harmonia życia w nas, obejmująca spokój ducha, szczęście i dobre samopoczucie “. To stwierdzenie dr Stone’a, z którym zgodzą się nie tylko adepci medycyny naturalnej, znalazło odzwierciedlenie w dokonanej przez niego selekcji technik terapeutycznych.

Podstawowymi technikami terapii biegunowej są:

• dotyk w określonych punktach ciała, często też rodzaj masażu z akupresurą, o sile nacisku zależnej od schorzenia

• ćwiczenia, często nazywane jogą biegunową („polarity yoga”) mające także wiele wspólnego z ćwiczeniami qigongu

• dieta, dopasowana do indywidualnych potrzeb

• wsparcie psychiczne pacjenta.

Terapia biegunowości dr. Stone’a opiera się na modelu łączącym dharmiczny model czakr, jako ośrodków energetycznych w ciele człowieka oraz chińskiej koncepcji Yin – Yang, dynamicznych, przeciwstawnych i zarazem uzupełniających się energii, tworzących biegunowość energii życiowej. Model używa zarazem koncepcję pięciu elementów/żywiołów, o terminologii zaczerpniętej z medycyny ajurwedyjskiej (Eter, czyli przestrzeń, Powietrze, Ogień, Woda i Ziemia), które przypisane są pięciu niższym czakrom.

W przyjętym modelu bioelektrycznym człowieka, głowa i prawa część ciała stanowią dodatni biegun elektryczny, zaś stopy i lewa strona – biegun ujemny. Jedyną neutralną częścią ciała jest kręgosłup. Ten model odzwierciedla zatem trzy podstawowe rodzaje energii/sił istniejące w przyrodzie: przyciągającą, odpychającą oraz neutralną.

Ogólny przepływ energii bioelektrycznej przedstawiony jest w sposób jak na rysunku A. W centralnej osi widoczny jest często używany symbol dwóch splatających się węży, jak w kaduceuszu Hermesa. Symbolizuje on przepływ dodatnich i ujemnych energii przecinających się w obszarze czakr. Warto dodać, że w tym kontekście kaduceusz jest często błędnie przedstawiany w Stanach Zjednoczonych jako symbol medycyny, podczas gdy mitologicznie jest nim naprawdę laska Eskulapa, z oplatającym ją jednym wężem, jako symbolu uzdrawiania i samoodnawiającego się życia.

Wszystkie rysunki pochodzą z dzieła Randolpha Stone’a „Polarity Therapy”

Rys. A. Schematyczna reprezentacja linii sił bioelektrycznych człowieka. A – naddźwiękowy rdzeń, przedstawiony jako pionowy kanał, reprezentujący duchowy strumień energetyczny, pierwotną energię, która tworzy i podtrzymuje wszystkie inne energie; B – biegunowość wężowego prądu mózgowego ulega odwróceniu po spotkaniu z przeciwnie biegnącym prądem; C – przerywane pionowe linie reprezentują fale elektromagnetyczne płynące bezprzewodowo przez podłużne włókna mięśniowe, wzmacniając je i wspomagając zrównoważenie siły przyciągania ziemskiego; D – owalne linie horyzontalne reprezentują fale elektromagnetyczne płynące bezprzewodowo przez okrężne włókna mięśniowe, wzmacniając je; E – dla ilustracji, pokazano pięć prądów płynących przez pięć palców; F – naddźwiękowa energia tworząca szóstą komorę mózgu (komorę Vergi) oraz rdzeń kręgowy. Staje się ona smugą pierwotną i struną grzbietową embrionu.

Rys. B. Dla porównania z rys. A, rozkład pola elektromagnetycznego wokół solenoidu i magnesu.

Rys. C. Rzut obrazu kaduceusza na szkielet jako ilustracja pięciu zstępujących etapów energii duchowej, będącej strumieniami pierwotnej energii tworzącej ciało w rozwoju embrionalnym zgodnie z określonym kreatywnym wzorem. Kula na szczycie laski symbolizuje trzecie oko.

Rys. D. Symboliczna reprezentacja psychofizjologicznych pól w terapii biegunowej. A – energia duchowa, świadomość; B – energia ultradźwiękowa; C – promieniująca energia światła; D – mózg; E – energia neutralna; F – energia oddechu; G – energia trawienna; H – energia rozrodcza; I – energia wydalnicza; J – fale oddechu życia; K – spolaryzowane fale mózgowe; L – pięć promieniujących fal energii – pięć zmysłów

Pierwotna energia krąży ruchem spiralnym, wychodząc od pępka, na wzór ruchu energii cyrkulującej w płodzie w łonie matki ( rys.E). Spiralny jest również ruch energii czakr.

Rys. E. Linie mocy pierwotnej energii życiowej, podtrzymującej wszystkie funkcje życiowe.

Rys. F. W trójwymiarowym przedstawieniu człowieka jako kosmicznego atomu, eteryczne linie mocy siły odśrodkowej i dośrodkowej wirują, utrzymując stan równowagi.

Oprócz spiralnych, ważne są również geometryczne linie siły. Dr. Stone wyróżnił zwłaszcza ich dwa rodzaje: Gwiazdę Pięcioramienną i Gwiazdę Sześcioramienną (rys.G). Przepływ energii według linii sił Gwiazdy Pięcioramiennej pomaga utrzymać prawidłowe ułożenie miednicy, ramion i głowy. Co ciekawe, główne płaszczyzny powięzi ciała ułożone są w podobny wzór. Z kolei przepływ energii zgodnie z liniami siły Gwiazdy Sześcioramiennej oraz linii pionowej osi ciała dotyczy przepływu bardziej subtelnych, duchowych wibracji.

Rys. G. Schemat Gwiazdy Pięcio – i Sześcioramiennej, nałożonej na sylwetkę człowieka.

Rys. H. Energia życiowa płynie zgodnie z kolejnością elementów / żywiołów , w górę i w dół. poprzez wszystkie tkanki, dążąc do równowagi z siłami grawitacyjnymi od centrum do obwodu. A – Żywioł Ognia reprezentuje mózg i system nerwowy; B – Żywioł Eteru reprezentuje obszar szyi jako łącznika między umysłem, a ciałem, skrzyżowanie prądów biegnących z góry do dołu oraz odruchów płynących z dołu w górę; C – Żywioł Powietrza reprezentuje układ oddechowy i krążenia; D – Żywioł Ziemi reprezentuje system trawienny, asymilujący i wydalniczy; E – Żywioł Wody reprezentuje system moczowo-płciowy.

Ważną rolę w terapii biegunowości odgrywa dotyk, w którym terapeuta stymuluje przepływ energii w ciele pacjenta poprzez umieszczenie palców obu rąk na określnych punktach , czy masaż określonych obszarów ciała. Ten przepływ energii może być odczuwany zarówno przez terapeutę, jak i przez pacjenta, wyrażając się poprzez wibracje, ciepło, mrowienie, odprężenie, itp. Należy podkreślić, że dotyk w terapii biegunowości nie ma nic wspólnego z „nałożeniem rąk” czy inną formą „leczenia wiarą”. Do diagnostyki i terapii używa się mapy korespondencji pomiędzy obszarami ciała, odpowiadającej bezprzewodowemu przepływowi energii w ciele człowieka (rys. I)

Rys. I. Mapa przedstawiająca relacje biegunowości (+, 0, -) między głównymi obszarami anatomicznymi. Dziewięć obszarów oznaczonych 1/3 nie mają tych samych wymiarów, ale są równe we wzajemnej relacji. Wyznaczanie dróg przepływu energii między poszczególnymi obszarami i punktami jest zarówno sztuką diagnostyczną, jak i terapeutyczną w usuwaniu blokad tego przepływu.

Rys. J. W pracy diagnostycznej i terapeutycznej, ważna jest biegunowość palców. Kciuk jest silnym neutralnym biegunem, palce środkowy i mały są dodatnimi biegunami, rozgrzewającymi i rozluźniającymi, zaś palce wskazujący i serdeczny są ujemnymi biegunami, działając ochładzająco i tonizująco.

Ćwiczenia w terapii biegunowej są dość proste do wykonywania. Zostały one opracowane poprzez studiowanie ruchów i pozycji ciała, które instynktownie przyjmujemy kiedy chcemy się zrelaksować czy uśmierzyć ból.

Podstawową pozycją ćwiczeniową jest pozycja kuczna. Jest ona swego rodzaju powrotem do pozycji płodu, kiedy to energie są w fazie formatywnej. Przybliża ona do siebie wszystkie części ciała, a tym samym centra i kanały energetyczne, stymulując przepływ energii przy poprawnym wykonywaniu ćwiczeń w tej pozycji. Kucając, uwalniamy również napięcia w miednicy, kroczu i lędźwiach. Szereg wariantów pozycji kucznej zostało opracowanych przez dr. Stone’a, także w celu rozciągnięcia kręgosłupa czy otworzeniu klatki piersiowej.

Rys. K. Pozycja płodu w łonie matki jest naturalną pozycją kuczną człowieka, gdzie wszystkie prądy energetyczne przepływają swobodnie tworząc perfekcyjne ciało, a następnie pozwalającą utrzymać dobre zdrowie po urodzeniu i podczas całego życia.

W trakcie naszych warsztatów zajmujemy się przede wszystkim podstawowymi ćwiczeniami terapii biegunowej. Poniżej przedstawiono skrótowo ich opis.

Rys. 1. Ćwiczenie przygotowawcze z oscylacyjnym ruchem góra – dół w celu dojścia do pozycji kucznej.

Rys. 2. Zdrowotna pozycja z pachami nad kolanami, w której kołyszemy się na wszystkie strony oraz rotacyjnie w celu rozluźnienia.

Rys. 3. Pozycja zdrowotna z delikatnie rozciąganymi ramionami, kolanami i kręgosłupem, korzystna dla przywrócenia prawidłowej pracy żołądka i jelit. Strzałki pokazują kierunki rozciągania mięśni i ścięgien. Podobnie jak w pozycji z rys. 2, również w tej pozycji wykonuje się ruchy kołysania na wszystkie strony i rotacyjne.

Rys. 4. „Pozycja młodości” ze stopami rozstawionymi szerzej dla większego rozluźnienia bioder. Ramiona wewnątrz kolan, odpychające je na zewnątrz. Dłoń jednej ręki obejmuje drugą dłoń, lekko złożoną w pięść, tak aby oba przylegające do siebie kciuki umieszczone po obu stronach mostka nosa podtrzymywały głowę.

We wszystkich pozycjach nie tyle chodzi o przyjęcie właściwej pozycji, ale – poprzez rytmiczne rozciągające ruchy – stymuluje się prawidłowy przepływ energii, likwidując blokady. Cytując dr. Stone’a, „to jakby włączyć przełącznik i pozwolić działać prądom, zamiast tracić energię na akrobatyczne figury”.

We wszystkich pozycjach oddech spełnia ważną rolę. Powinien być głęboki, przeponowy, wywierający ciśnienie od wewnątrz. Dla większej efektywności, wydechowi powinna towarzyszyć emisja spontanicznego dźwięku.

Ćwiczenia przedstawione na rys. 1-4 stanowią prosty, uniwersalny zestaw do codziennego wykonywania. Dr. Stone opracował również inne pozycje w przypadkach określonych problemów. Rys. 5 pokazuje ćwiczenie na korektę ustawienia piersiowej części kręgosłupa.

Rys. 5. „Pozycja młodości” z rozciąganiem kręgosłupa. Dłonie ułożone są z tyłu głowy w celu lepszego rozciągnięcia całego kręgosłupa. Strzałki pokazują kierunek delikatnego ruchu kołysania. Ta pozycja rozluźnia również napięcia i usuwa blokady energetyczne obszaru serca.

Rys. 6. Pozycja identyczna do tej z rys. 5 z tym, że używamy tylko jednej dłoni umieszczonej z tyłu głowy i pociągającej w kierunku uwalniającym odczuwane napięcia, sztywności, czy ból. Dodatkowo, w zależności od kierunku naciągania w prawo lub w lewo, rozluźniamy bądź obszar serca, bądź wątroby.

Rys. 7 i 8. „Pozycja młodości” dla ćwiczenia oczu, z ułożeniem całego ciała jak z rys. 4 lub 5, z małymi palcami naciskającymi w górę obszar nad gałką oczną, ale także uciskającymi delikatnie samą gałkę oczną, w celu uwolnienia napięć i blokad energetycznych. Ucisk trwa od kilku sekund do minuty i powinien towarzyszyć mu przy wydechu wibrujący dźwięk „hmmmm”, rezonujący w tej części czaszki.

Rys. 9. „Pozycja młodości” dla uwolnienia energii w uszach, likwidacji szumów, itp. Pozycja ciała jak na rys. 5, umieszczamy małe palce w kanałach uszu, po czym emitujemy wibrujący dźwięk „hmmmm” o różnej wysokości tak, aby poczuć wibrację w uszach.

Rysunki 15 – 23 pokazują serię ćwiczeń integrujących przepływ energii życiowej z ruchem. Wydychamy przy ruchu w dół, wdychamy przy ruchu w górę.

Rys. 15 i 16. Ważne, aby w tym ruchu mieć rozluźnione barki i ramiona.

Rys. 17 i 18. Ruch przypominający rąbanie drewna.

Rys. 19-21. Ruch naprzemienny z jednej strony na drugą. Za każdym razem kompletny wydech z dźwiękiem „Ha” przy końcu ruchu, kiedy klatka piersiowa dochodzi do uda. Wdech swobodny przy prostowaniu się i zmianie pozycji.

Rys. 22 i 23. Ćwiczenie z wykorzystaniem „doskonałej postawy”, którą dr. Stone określał, jako pozycję embrionalną, kiedy wszystkie energie mogą płynąć swobodnie budując doskonałe ciało. Ta pozycja embrionalna widoczna jest w wielu ćwiczeniach terapii biegunowej, wspomagając regenerację ciała i stymulując prawidłowy przepływ energii życiowej. Rys. 23 pokazuje prawidłową, neutralną pozycję ciała z dłońmi pod łukami stóp, z łokciami nad kolanami oraz z głową zwisającą do przodu w zrelaksowanej pozycji. Następnie kołyszemy się (przód-tył, na boki, oraz rotacyjnie) podczas gdy ręce ciągną podeszwy stóp. Wydychamy, kiedy brzuch jest ściskany przez ruch, a wdychamy kiedy się rozluźnia.

Rys. L. Neutralna pozycja kuczna, zwana „postawą starych mędrców”, z równoczesnym równoważeniem zmysłów poprzez następujące umiejscowienie palców: kciuki w uszach, palce wskazujące wokół oczu, palce środkowe koło nosa, palce serdeczne na ustach i małe palce na podbródku.

Duży nacisk na pozycje kuczne są wyróżniającą cechą ćwiczeń terapii biegunowej. Istnieje też szereg ćwiczeń tej terapii w pozycji stojącej, leżącej i siedzącej. W pozycjach leżących i siedzących ćwiczenia te są podobne do pozycji jogi i/lub daoyin, zaś pozycje stojące są najczęściej identyczne z ćwiczeniami qigongu dynamicznego („rozgarnianie chmur”, rotacje tułowia, itp.) co jest też widoczne na rys. 15 – 23. W trakcie naszych warsztatów z terapii biegunowej koncentrujemy się na ćwiczeniach w pozycjach kucznych i stojących.

• Wszystkie rysunki pochodzą z dzieła Randolpha Stone’a „Polarity Therapy”.